Co to jest i jak leczyć spastyczność

Ta choroba prowadzi do znacznej, a nawet całkowitej niepełnosprawności, pogarsza komfort życia.

Spastyczność jest objawem uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Jej przyczyną u dorosłych może być udar czy guz mózgu, zator w obrębie mózgowia, stwardnienie rozsiane czy mechaniczne uszkodzenie rdzenia kręgowego lub komórek nerwowych w mózgu. Przyczyną spastyczności u dzieci jest mózgowe porażenie dziecięce powstałe w okresie przed, czy okołoporodowym.

– Dziecko rodząc się przed czasem ma słabo wykształcone płuca, nie może złapać powietrza przez co mózg jest mało dotleniony, słabo ukrwiony i ulega uszkodzeniu, a dziecko rodzi się z mózgowym porażeniem dziecięcym – mówi dr hab. n. med. prof. UR Sławomir Snela, ordynator klinicznego oddziału ortopedii i traumatologii ruchu w Szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie.

Gdy ciało nas nie słucha

Spastyczność to reakcja mięśni (lub jej brak) na ruch. – Przykładowo pacjent chce wykonać ruch ręką czy nogą, ale nie może, im szybciej chce to zrobić, tym bardziej jego mięśnie odmawiają mu posłuszeństwa. Może to dotyczyć dwóch lub czterech kończyn, mięśni krtani czy tych odpowiadających za artykułowanie dźwięków – tłumaczy specjalista. – Dochodzi do uogólnionej sztywności, wzmożonego napięcia mięśni. Objawem tego mogą być kłopoty z poruszaniem się, wypróżnianiem (obstrukcje), przełykaniem (może skończyć się karmieniem za pomocą sondy), mówieniem. Brak ruchu prowadzi chorego do dalszych ograniczeń i komplikacji zdrowotnych takich jak osteoporoza (kości nie używane ulegają odwapnieniu) czy przykurczy mięśni.

Początkowo spastyczność jest funkcyjna. – To czas gdy chory nie jest w stanie wykonać sam zaplanowanego ruchu, gdy z powodu przykurczu nie może wyprostować ręki w łokciu czy nadgarstku, a lekarz czy rehabilitant może to zrobić niejako za niego – mówi dr Snela. – Niestety po jakimś okresie następuje utrwalenie przykurczu i dochodzi do tzw. spastyczności strukturalnej, chory chodzi powyginany, w dziwnych pozycjach, nie może mówić, bełkoce.

Napięcie spastyczne jest często przyczyną skrzywienia kręgosłupa i trwałej jego deformacji. U chorych z spastycznością może dochodzić do niekontrolowanego oddawaniu moczu i stolca (może to być spowodowane nawet delikatnym dotykiem chorego ręką lub pościelą). Spastyczność może być również powodowana bodźcami chemicznymi i toksycznymi (infekcje dróg moczowych, duże odleżyny, przewlekłe zaparcia). Ten stan nie zagraża bezpośrednio jego życiu, ale znacznie je utrudnia i wyłącza chorego z normalnego funkcjonowania. Sprawia, też, że człowiek żyje krócej niż mógłby żyć z względu na schorzenie, które było przyczyną spastyczności.

Warto wiedzieć:

*Spastycznością dotknięte mogą być także narządy wewnętrzne: jelita, żołądek
*Stowarzyszenie Rodziców Dzieci z Porażeniem Mózgowym działa w Warszawie, może się z nim skontaktować pod adresem e-mail: biuro@porazeniemozgowe.com.pl
*Stowarzyszenie Dzieci z Porażeniem Mózgowym działa również na Podkarpaciu.

Anna Moraniec