Ponad 17,5 tys. zasiłków pogrzebowych wypłacił ZUS w ubiegłym roku na Podkarpaciu. W bieżącym do końca września – 13,3 tys. Zasiłek pogrzebowy to nic innego jak zwrot części poniesionych kosztów pogrzebu. Od nowego roku zmienią się zasady wypłat i wzrośnie wysokość zasiłku.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci: osoby, która ma ustalone prawo do emerytury lub renty, ustalone prawo do emerytury pomostowej. Ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Członka rodziny rencisty i emeryta.
4 tys. zł niezależnie od faktycznych kosztów pogrzebu
O zasiłek pogrzebowy mogą ubiegać się członkowie rodziny a także osoby nie spokrewnione czy instytucje, która poniosły koszty pogrzebu i je udokumentują. Wysokość zasiłku dla członków rodziny to 4 tys. zł niezależnie od wysokości poniesionych kosztów pogrzebu.
– Zdarzają się sytuacje, gdy koszty pokryje więcej niż jedna osoba lub podmiot (np. gmina), wówczas zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. Aby otrzymać wypłatę zasiłku pogrzebowego osoby obce, muszą szczegółowo udokumentować poniesione wydatki do kwoty maksymalnie 4 tys. zł. Rachunek tylko za zakup trumny nie może być podstawą do otrzymania zasiłku pogrzebowego, ponieważ resztę kosztów pogrzebu, w tym pochówku poniósł ktoś inny – wyjaśnia Wojciech Dyląg, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podkarpackim.
W przypadku, gdy koszty pogrzebu zostały pokryte przez kilka osób, zasiłek wypłacany jest proporcjonalnie. Muszą to być wszystkie rzeczy i czynności niezbędne do dokonania pochówki. Wydatki związane z ceremonią kościelną są potwierdzone przez tę instytucję i uwzględniane do wypłaty zasiłku pogrzebowego. Faktura wystawiona tylko za kwiaty nie stanowi kosztów pogrzebu.
Przedawnienie roszczeń o wypłatę zasiłku
Na zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy jest 12 miesięcy od dnia śmierci po której przysługuje zasiłek. Jeśli ten termin nie zostanie dotrzymany, wówczas prawo nie przysługuje. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy złożenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej.
W takiej sytuacji prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu, a dokumentem potwierdzającym te okoliczności jest zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający przyczyny uniemożliwiające zgłoszenie wniosku.
Niezbędne dokumenty
Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są: wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego, odpis skrócony aktu zgonu, odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, które urodziło się martwe, albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją urzędnika, że dziecko urodziło się martwe. W przypadku gdy nie został sporządzony akt urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe (karta zgonu lub jej kopia albo zaświadczenie o martwym urodzeniu bez względu na czas trwania ciąży, wydane na podstawie dokumentacji medycznej przez lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w dziedzinie położnictwa i ginekologii albo położną).
Należy również dołączyć oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem. Dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarł, Zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu w dniu śmierci.
– Od sierpnia zmieniły się przepisy dotyczące zasiłku pogrzebowego w sytuacji gdy dziecko urodzi się martwe, ale nie zostanie sporządzony akt urodzenia dziecka z taką adnotacją. Dokumentem, który wystarczy do tego, by ubiegać się o świadczenie, będzie karta zgonu lub zaświadczenie lekarza bądź położnej. Dotychczas, jeżeli nie został sporządzony akt urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, kobiety po stracie ciąży nie mogły skorzystać z prawa do zasiłku pogrzebowego – wyjaśnia rzecznik.
W 2026 roku zasiłek po nowemu
Od 1 stycznia 2026 roku wnioski o zasiłek pogrzebowy będą składane i rozpatrywane według nowych zasad. Zmieni się zarówno ich forma, jak i tryb wypłaty, a wysokość świadczenia wzrośnie z 4 do 7 tys. zł.
Nowelizacja ustawy z 9 maja 2025 r. wprowadza również mechanizm waloryzacji świadczenia, jeśli inflacja w poprzednim roku przekroczy 5 proc.
Dodatkowo pojawi się nowy zasiłek celowy z pomocy społecznej na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu, gdy standardowy zasiłek okaże się niewystarczający lub gdy świadczenie nie przysługuje po osobie zmarłej.
