Wraz z nastaniem wiosny i wyższych temperatur, poprawiła się jakość powietrza w Rzeszowie. Jednak wszyscy mamy w pamięci zimowe dni i wieczory, gdy w stolicy Podkarpacia nie dało się oddychać z powodu smogu. Ten problem wróci i to być może szybciej, niż tam się wydaje. Zapytaliśmy miasto, a także radnych Rzeszowa, co robią lub co mają w planach zrobić, by poprawić jakość powietrza w stolicy Podkarpacia?
W Polsce na 100 tysięcy osób, aż 150 zgonów jest spowodowanych właśnie przez skutki oddziaływania zanieczyszczonego powietrza.
Z analiz Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) wynika, że z powodu smogu co roku umiera przedwcześnie w naszym kraju około 50 tys. osób. Jeśli trzymać się statystyk, śmiało można stwierdzić, że w samym tylko Rzeszowie ten problem może dotyczyć nawet ponad 200 osób.
– Są takie dni, że nie można otworzyć okien! Co więcej, lekarz mojego małego synka zakazał mi kategorycznie wychodzić z nim na zewnątrz, gdy powietrze jest mocno zanieczyszczone. To jednak nie dotyczy tylko dzieci, ale nas wszystkich. Oddychanie zanieczyszczeniami powietrza skraca przeciętną długość życia człowieka o 1 rok i 8 miesięcy. Szkoda, że miasto nie zainteresuje się tym problemem bardziej, zamiast wydawać pieniądze na inne, często zupełnie niepotrzebne mieszkańcom sprawy. Nie ma przecież nic cenniejszego, niż zdrowie – napisała do naszej redakcji pani Anna, mama 2-letniego Krzysia.
My pytamy, miasto odpowiada
Postanowiliśmy sprawdzić w wywołanym przez naszą Czytelniczkę do tablicy mieście, jakie działania stolica Podkarpacia prowadzi w kwestii poprawienia jakości powietrza w Rzeszowie. O to, co na zadane pytania odpowiedział nam rzeszowski Ratusz?
Jakie działania prowadzi obecnie miasto, aby przeciwdziałać smogowi?
Dla Mieszkańców Rzeszowa w Wydziale Klimatu i Środowiska Urzędu Miasta Rzeszowa prowadzony jest Punkt konsultacyjno-informacyjny programu „Czyste Powietrze”. Celem programu jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych jednorodzinnych. W ramach prowadzonego punktu mieszkańcy otrzymują kompleksową pomoc przy przygotowaniu wniosku o dofinansowanie wymiany źródła ciepła i termomodernizacje, a także udostępniane są ulotki, broszury i plakaty dodatkowo cyklicznie organizowane są spotkania z mieszkańcami.
Gmina Miasto Rzeszów uczestniczy również w programie „Ciepłe Mieszkanie”. Jego celem jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji pyłów oraz gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej w lokalach mieszkalnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych.
Od października 2024r. zatrudnionych jest 2 doradców ds. powietrza i energii oraz doradca ds. zarz ir jordan 11 bred game worn 1996 finals auctioądzania energią w ramach projektu: Skuteczne wdrożenie programu ochrony powietrza dla województwa podkarpackiego z uwzględnieniem problemu ubóstwa energetycznego: „Podkarpackie – żyj i oddychaj”. Doradcy ds. jakości powietrza i energii przeprowadzają wraz z funkcjonariuszami Straży Miejskiej kontrole palenisk w gospodarstwach domowych. Dodatkowo w bieżącym roku oraz w najbliższych latach będą przeprowadzać podczas lokalnych wydarzeń miejskich kampanie edukacyjno-informacyjne dla mieszkańców.
Urząd organizuje kampanie informacyjne oraz warsztaty dla mieszkańców , które mają na celu zwiększenie wiedzy na temat smogu, jego przyczyn i skutków, a także sposobów na jego redukcję.
- W ramach Akademii Małego i Dużego Ekologa w Wydziale Klimatu i Środowiska, miasto:
- Promowało Godzinę dla Ziemi WWF, zachęcając mieszkańców do podejmowania działań proekologicznych.
- Było współkoordynatorem wydarzeń związanych z Europejskim Tygodniem Mobilności, które odbyły się we wrześniu, podkreślając znaczenie zrównoważonego transportu.
- Uczestniczyło w różnych imprezach tematycznych, takich jak „Reggae nad Wisłokiem” obchodzonych w Dniu Ochrony Środowiska, gdzie pracownicy Wydziału Klimatu i środowiska dzielili się swoją wiedzą na temat działań Urzędu oraz dostępnych programów dotacyjnych w zakresie ochrony środowiska. Prowadzili również warsztaty dla dzieci, które miały na celu edukację najmłodszych w zakresie ekologii.
- Zorganizowało trzy spektakle ekologiczne dla uczniów klas pierwszych szkół podstawowych, w tym przedstawienie „Detektyw Kot”, które odbyło się w sali widowiskowej Teatru 001 - Air Jordan 4 Net 'Black Cat' Release Date FN7251 - s Top 30 Air Jordan PE Maska w Rzeszowie. Spektakle te miały na celu przybliżenie dzieciom zagadnień związanych z segregacją odpadów, ochroną powietrza, oszczędzaniem wody oraz energii. Dodatkowo, poruszały kwestie współczesnego konsumpcjonizmu oraz jego wpływu na środowisko naturalne.
- Od 2021 r. cyklicznie prowadzone są akcje edukacyjno-informacyjne wykorzystujące bezzałogowy statek powietrzny do pomiaru zanieczyszczeń powietrza z kominów. Pomiary prowadzone były na rzeszowskich osiedlach: Zalesie, Przybyszówka. Staromieście, Budziwój, Załęże, Staroniwa, Słocina Wilkowyja, Biała, Zwięczyca oraz Pogwizdów Nowy.
- Działania edukacyjne wraz z dostawą usługi pomiaru jakości powietrza przez edukacyjne czujniki jakości powietrza zainstalowane na budynkach jednostek oświatowych lub urządzenia wolnostojące przytwierdzone do fundamentu na terenie miasta Rzeszowa. Od 2022 r. do 2024 r. przeprowadzono 120 szkoleń dla ok. 1300 dzieci.
- Dotacje na wymianę pieców: Miasto przystąpiło do programów dotacyjnych (Czyste Powietrze, Ciepłe Mieszkanie, Stop Smog), które mają na celu wsparcie mieszkańców w wymianie starych pieców węglowych na bardziej ekologiczne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła czy kotły zgazowujące drewno
Ponadto obecnie realizowana jest przez Wydział Klimatu i Środowiska Urzędu Miasta Rzeszowa pilotażowa akcja pn. „Ciepło pod lupą” , której celem jest pomoc w identyfikacji problemów strat cieplnych w domach jednorodzinnych.
Akcja skierowana jest dla właścicieli budynków mieszkalnych:
- wolnostojących
- w zabudowie szeregowej
- w zabudowie bliźniaczej,
których budowa została ukończona i została wydana decyzja na użytkowanie (zgodnie z Ustawą Prawo Budowlane) przed 01.01.2020r. znajdujących się na terenie miasta Rzeszowa.
Mieszkańcy korzystający z akcji otrzymają propozycję rozwiązań mogących polepszyć kondycję energetyczną budynku w zakresie wymiany źródeł ogrzewania, docieplenia budynków, wymiany stolarki zewnętrznej, instalacji OZE oraz pomoc doradczą na kolejnych etapach inwestycji wraz z propozycją skorzystania z dostępnych programów dofinansowań.
Jak wygląda sytuacja z wymianą kopciuchów w Rzeszowie? Ile wymieniono do tej pory, ile jeszcze jest w planach do wymiany, ile na to jest przewidziane pieniędzy?
Miasto brało udział w projekcie pn. „WYMIANA ŹRÓDEŁ CIEPŁA NA TERENIE ROF” WSPÓŁFINANSOWANYCH W RAMACH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA 2014-2020. W ramach projektu zmodernizowano łącznie 909 źródeł ciepła (183 gazowe, 26 na biomasę, 700 wymienniki ciepła).
W ramach Programu „Czyste Powietrze” mieszkańcy miasta złożyli 2271 wniosków o dofinansowanie wymiany nieefektywnych źródeł ogrzewania.
Jest 13940 kotłów poniżej klasy 3, w tym piece kaflowe, pieco-kuchnie, kozy, kominki i trzony kuchenne.
Czy jest w planach jakieś dofinansowanie do zakupu lepszej jakości opału?
Nie ma takich planów.
Jak miasto kontroluje stan powietrza w Rzeszowie? Czy są kontrole w domach?
Miasto Rzeszów w 2022 roku zakupiło dwie stacje jakości powietrza. Stacje zostały włączone do sieci Państwowego Monitoringu Środowiska. Dane z 4 stacji zlokalizowanych na terenie miasta udostępniane są dla mieszkańców dzięki czemu mogą lepiej zrozumieć zagrożenia związane z zanieczyszczeniem powietrza i podejmować świadome decyzje dotyczące swojego zdrowia. Dodatkowo na terenie miasta w ogólnodostępnej przestrzeni publicznej jest zamontowanych i uruchomionych 85 czujników do pomiaru jakości powietrza:
– 15 czujników na budynkach oświatowych – Ekosłupki,
– 14 czujników Miejskiego Zarządu Dróg,
– 6 urządzeń Airly,
– 40 czujników INPOST
-10 czujników Edukacyjnej sieci Antysmogowej.
Powyższe pomiary publikowane są na następujących stronach internetowych https://rzeszow.connectedcity.pl/map
Funkcjonariusze Straży Miejskiej prowadzą systematycznie (cyklicznie) planowane i interwencyjne kontrole na terenie Miasta Rzeszów.
Czy miasto dysponuje dronami?
Miasto nie posiada dronów, jednakże cyklicznie od 2021 r. przeprowadzane są akcje pomiarów zanieczyszczeń powietrza z kominów przy pomocy bezzałogowego statku powietrznego.
W 2023 roku zostały przeprowadzone akcje dronem na 2 osiedlach (Słocina, Wilkowyja). Kontrolę zanieczyszczeń wykonano nad 41 posesjami. Nie było potrzeby wejścia na posesję.
W 2024 r. były 2 akcje wykonania pomiarów zanieczyszczeń powietrza z kominów (os. Biała, Zalesie). Skontrolowano powietrze nad 28 budynkami. Nie było potrzeby wejścia na posesję.
W 2025 r. w lutym przeprowadzono 2 akcje pomiarowe (na os. Pogwizdów Nowy i Zwięczyca). Skontrolowano powietrze nad 50 budynkami. Było 3 wejścia na posesje, ale nic nie wykryto.
Ile kontroli zostało przeprowadzonych minionej zimy? Ile mandatów zostało nałożonych tej zimy za palenie nieodpowiednim opałem? Dotyczy to zarówno domów prywatnych, jak i firm? Jakiej wysokości są to kary
Straż Miejska w 2024 r. skontrolowała 267 nieruchomości (firm nie kontroluje), 17 próbek pobrano z paleniska, nałożono 6 mandatów.
W 2025 r. przeprowadzono 49 kontroli, 5 próbek popiołu pobrano, nałożono 3 mandaty.
Mandaty nakładane są w wysokości do 500 zł – każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie.
O działania miasta, a także pomysły w sprawie ograniczenia smogu i poprawy jakości powietrza przepytaliśmy także rzeszowskich radnych. Co odpowiedzieli? O tym już niebawem
