Tętniak aorty brzusznej to patologiczne poszerzenie aorty. Wymaga interwencji, kiedy jego średnica przekracza 5 cm. Tętniaki aorty brzusznej stanowią większość wszystkich tętniaków. Wielokrotnie częściej (60 – 90 proc.) dotykają mężczyzn niż kobiet.
Zagrożeni są głównie mężczyźni rasy białej, mniej – Azjaci i Afroamerykanie. Większość pacjentów nie odczuwa żadnych objawów, dopóki tętniak nie osiągnie średnicy 5-6 cm. Kiedy jest już tak duży, mogą wystąpić: bóle pleców, brzucha i dyskomfort. Przy średnicy > 6 cm ryzyko pęknięcia tętniaka wynosi 25 proc.. Śmiertelność w wypadku pęknięcia tętniaka jest bardzo wysoka. Aż 50 proc. pacjentów z nieleczonym tętniakiem >5,5 cm umrze z powodu pęknięcia tętniaka w ciągu 5 lat. W USA tętniak zajmuje 13. pozycję na liście przyczyny najczęstszych zgonów. Ogólnie jednak, na Zachodzie w ciągu ostatnich 20 lat zapadalność na tętniaka aorty brzusznej zmniejszyła się. Przyczyniło się do tego, m.in., ograniczenie palenia tytoniu oraz farmakologia, a konkretnie statyny, przyjmowane na obniżenie poziomu cholesterolu.
Czynniki ryzyka
Palenie papierosów, wiek > 60 lat, współistniejąca miażdżyca i nadciśnienie. Co ciekawe, (nadal nie są wyjaśnione przyczyny), u pacjentów z cukrzycą (zwłaszcza typu 2) ryzyko wystąpienia tętniaka aorty brzusznej jest o połowę mniejsze niż u osób bez cukrzycy.
Diagnostyka
Ultrasonografia (podstawowa obrazowa metoda diagnostyczna), tomografia komputerowa (badanie rozstrzygające w przypadku operacji), rezonans magnetyczny (rzadziej), PET – CT (rzadziej). Aż u 30 proc. pacjentów pęknięty tętniak jest źle diagnozowany i mylony z kolka nerkową albo zawałem serca.
Leczenie
Operacja klasyczna „na otwarto”, EVAR (ang. enduvascular aneurysm repair) – metoda wewnątrznaczyniowa – minimalnie inwazyjna (trwa krócej niż operacja klasyczna, wykonywana w znieczuleniu zewnątrzoponowym lub miejscowym, krótszy okres pobytu w szpitalu, szybszy powrót do aktywnego życia).
Pacjenci z tętniakiem
Albert Einstein, Jarosław Kukulski, Grant Wahl (49-letni amerykański dziennikarz, który zmarł podczas relacjonowania meczu Holandia-Argentyna na Mundialu w Katarze)
Tekst jest streszczeniem XXV Warsztatów dla Dziennikarzy Medycznych poświęconych diagnostyce i leczeniu tętniaka aorty brzusznej, prowadzonych przez prof. dr hab. n. med. Piotra Szopińskiego, kierownik Kliniki Chirurgii Naczyniowej w Narodowym Instytucie Kardiologii, konsultanta wojewódzki w dziedzinie chirurgii naczyniowej.
