Z meldunku epidemiologicznego Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny wynika, że w lipcu 2024 r. zanotowano w Polsce ponad 3 200 przypadków krztuśca, a od początku roku – już 8 647. To prawie 18-krotnie więcej niż w tym samym okresie 2023 r (481 przypadki). W tym samym czasie w województwie podkarpackim odnotowano 280 zachorowań ( rok 2023 – 5 przypadków).
Jak tłumaczy Katarzyna Rajzer, kierownik Oddziału Epidemiologii Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Rzeszowie zachorowania na krztusiec mają charakter cykliczny. Co 4-5 lat występują tzw. epidemie wyrównawcze, w których odnotowywany jest wyraźny wzrost liczby zachorowań. – Ostatni szczyt zachorowań miał miejsce w 2016 roku ( Polska 6 828 zachorowań, Podkarpacie 420 zachorowań) – mówi.
W kolejnych latach nastąpił sukcesywny spadek liczby zgłoszonych przypadków. – Od 2022 roku obserwowany jest stopniowy wzrost liczby zachorowań wyjaśnia – Katarzyna Rajzer.
Jest wysoce zakaźny, szczególnie w początkowym stadium
Krztusiec jest ostrą, wysoce zakaźną chorobą dróg oddechowych wywoływaną przez bakterię Bordetella pertussis. Do zakażenia dochodzi drogą powietrzno-kropelkową poprzez wdychanie rozpylonej podczas kaszlu, kichania lub mówienia wydzieliny z dróg oddechowych osoby chorej. Okres wylęgania choroby trwa zazwyczaj od 6 do 20 dni, średnio 7 dni.
Choroba przebiega w trzech następujących po sobie fazach: nieżytowej, napadowego kaszlu oraz zdrowienia.
Pierwszy okres trwający od 7-14 dni charakteryzuje się nieżytem nosa, spojówek, gardła oraz łagodnym kaszlem nasilającym się w nocy. Osoba zakażona jest wówczas najbardziej zaraźliwa dla otoczenia. Jeżeli na tym etapie nie zostanie wdrożone leczenie wzrastająca ilość toksyny krztuścowej prowadzi do fazy kaszlu napadowego. Męczące, napadowe ataki kaszlu często kończą się wymiotami Mogą również występować epizody bezdechu obserwowane głównie u niemowląt
i małych dzieci. W fazie zdrowienia zmniejsza się nasilenie i częstotliwość kaszlu, który może jednak utrzymywać się jeszcze przez wiele tygodni. Krztusiec najciężej przechodzą najmłodsze dzieci oraz osoby starsze. Największe zagrożenie stanowi dla niemowląt do 6 miesiąca życia, które są nie zaszczepione lub zaszczepione częściowo.
Szczepienie na wagę życia
W strategii zapobiegania zachorowaniom na krztusiec podstawową rolę odgrywają szczepienia ochronne. Immunizacja dzieci i młodzieży jest realizowana w ramach Programu Szczepień Ochronnych począwszy od 6. tygodnia życia. Dla wzbudzenia odporności niezbędne jest podanie dziecku kolejnych dawek szczepionki. Aby zminimalizować ryzyko zakażenia noworodków zaleca się szczepienie kobiet ciężarnych między 27 a 36 tygodniem ciąży. Ze względu na to, że często źródłem transmisji zakażenia na najmłodszą populację mogą być osoby dorosłe, realizowana jest również strategia kokonu, czyli szczepienie przeciw krztuścowi osób z najbliższego otoczenia domowego dziecka. Ze względu na wygaszanie odporności poszczepiennej u osób dorosłych, zalecane jest podawanie dawki przypominającej szczepionki co 10 lat.
Główny Inspektor Sanitarny dr Paweł Grzesiowski informował w lipcu o zgonie miesięcznego dziecka z powodu krztuśca. Zakażeniu uległo dziecko, które nie miało jeszcze odporności poszczepiennej, ponieważ szczepienia przeciw krztuścowi zaczynają się od 7. tygodnia życia. Odporność poszczepienna rozwija się najwcześniej po trzeciej dawce szczepionki, a więc mniej więcej, kiedy dziecko ma sześć miesięcy.
Przekazał również, że obecnie są doniesienia ze szpitali dziecięcych o przypadkach bardzo ciężkiego krztuśca kończących się uszkodzeniem mózgu i koniecznością hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii.
Zachorowania na krztusiec (styczeń – lipiec) w 2024 r. – 8 647
styczeń – 149 przypadków,
luty – 177 przypadków,
marzec – 339 przypadków,
kwiecień – 1015 przypadków,
maj – 1655 przypadków,
czerwiec – 2088 przypadków,
lipiec – 3224 przypadki.
Liczba przypadków w latach poprzednich
2023 r. – 927,
2022 r. – 371,
2021 r. – 182,
2020 r. – 753,
2019 r. – 1 629,
2018 r. – 1 548,
2017 r. – 3 066,
2016 r. – 6 828,
2015 r. – 4 956,
2014 r. – 2102.
