REKLAMA

Super Nowości - Wolne Media! Wiadomości z całego Podkarpacia. Rzeszów, Przemyśl, Krosno, Tarnobrzeg, Mielec, Stalowa Wola, Nisko, Dębica, Jarosław, Sanok, Bieszczady.

pt. 14 listopada 2025

Kopernik, Chopin, Szymborska… Co Sławosz Uznański-Wiśniewski zabrał w kosmos i co będzie tam robił?

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest jednym z czterech astronautów, którzy w środę rano rozpoczęli misję kosmiczną. Na Międzynarodową Stację Kosmiczną załogę wyniesie ich rakieta Falcon 9 wraz z załogową kapsułą Dragon od SpaceX (Fot. Europejska Agencja Kosmiczna)

Podczas rozpoczętej w środę rano misji, Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), przeprowadzi eksperymenty zaproponowane przez polski przemysł kosmiczny, które zostały dopracowane we współpracy z ESA. Eksperymenty koncentrują się na dziedzinach takich jak inżynieria, biotechnologia, sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe, neuropsychologia, czy neurofizjologia. Wyniki będą miały wpływ na rozwój m.in. medycyny, biologii, inżynierii oraz szeroko pojętych technologii kosmicznych.

– Drogie Polki i Polacy. Dziś robimy ogromny krok w stronę przyszłości technologicznej Polski. Polski opartej na nauce, wiedzy i wizji. Ta misja będzie początkiem epoki, w której nasza odwaga i nieustępliwość kształtują nowoczesną Polskę. Dla nas i dla przyszłych pokoleń. Kosmos zawsze jednoczył ludzi. Zabieram dziś z Ziemi cząstkę każdego z was, waszej siły, waszej nadziei, waszego zaufania. W kosmosie nie jestem sam. Reprezentuję nas wszystkich. Z całego serca dziękuję wam za zaufanie. Kosmos dla wszystkich. Space to everyone – powiedział w środę po udanym starcie Sławosz Uznański-Wiśniewski

W kosmos poleciał wyjątkowy zestaw polskich symboli

Sławosz Uznański-Wiśniewski zabrał ze sobą na ISS wyjątkowy zestaw przedmiotów – polskich symboli, które nawiązują do kluczowych osiągnięć Polski w nauce, kulturze i historii.  Symbole narodowej tożsamości dowodzą, że misja to nie tylko innowacje technologiczno-naukowe, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia. Misja to okazja do podkreślenia polskiej tożsamości na arenie międzynarodowej. Każdy z tych przedmiotów niesie za sobą wyjątkową historię, a ich obecność na ISS symbolizuje wkład Polski w światową eksplorację kosmosu.

Flaga Polski jako symbol narodowej tożsamości 

Po 47 latach polska flaga po raz drugi leci w kosmos. Flaga to jeden z najważniejszych symboli tożsamości narodowej. Nie tylko identyfikuje kraj, ale także wyraża jego historię, kulturę i wartości. Jest integralną częścią życia narodowego, pełniąc funkcję łączącą ludzi i przypominającą o ich wspólnym dziedzictwie. Reprezentuje Polskę na arenie międzynarodowej, towarzyszy nam w czasie świąt państwowych oraz podczas wydarzeń, które budują dumę narodową i patriotyzm. Dlatego na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) nie mogło zabraknąć tego symbolu. Pierwszy raz polska flaga poleciała na orbitę okołoziemską w ramach misji Sojuz 30 w 1978 r.

Patch misji IGNIS jako hołd dla polskości 

Patch to naszywka, element reprezentacyjny, który jest związany z misją. Patche są powszechnie używane w programach kosmicznych do oznaczania misji, załóg czy wydarzeń związanych z eksploracją przestrzeni kosmicznej.

Polska misja kosmiczna IGNIS ma też swój patch. Centralnym motywem jest biało-czerwony orzeł będący jednoznacznym nawiązaniem do polskiego godła i barw narodowych. Rozpostarte skrzydła orła tworzą kontury Tatr, a bardziej precyzyjnie – Orlej Perci. Kształt orlego ogona przypomina płomień. W nazwie misji – IGNIS – druga litera „i” przyjmuje formę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Powyżej, gwiazdy układają się w Gwiazdozbiór Tarczy (Scutum). Jest to hołd zarówno dla polskiej tradycji, jak i dla wielkiego gdańskiego astronoma Jana Heweliusza (1611-1687). Srebrna linia w górnej części patch’a symbolizuje horyzont – świt nowej ery w eksploracji kosmosu.

Patch z misji gen. Mirosława Hermaszewskiego jako symbol łączący dwie misje

Naszywka z misji gen. Mirosława Hermaszewskiego to jeden z symboli historycznych związanych z pierwszym Polakiem, który odbył lot kosmiczny. Gen. Mirosław Hermaszewski poleciał w kosmos w 1978 roku w ramach radzieckiej misji Sojuz 30. Misja miała duże znaczenie w kontekście zarówno naukowym, jak i politycznym. Dziś jest traktowana jako cenny element polskiego dziedzictwa kosmicznego. Dzięki uprzejmości Centrum Badań Kosmicznych PAN ten historyczny artefakt znajdzie się na pokładzie ISS, symbolicznie łącząc dwie misje – pierwszą i najnowszą polską obecność na orbicie.

„De revolutionibus” Mikołaja Kopernika jako symbol polskiego wkładu w naukę

Mikołaj Kopernik to symbol polskiej nauki, jedna z najważniejszych postaci w historii Polski i świata, którego osiągnięcia na zawsze wpisały się w dzieje nauki i kultury. Jego odkrycia zrewolucjonizowały nasze rozumienie wszechświata. Jako astronom, matematyk i lekarz, Kopernik opracował teorię heliocentryczną, która zakładała, że Ziemia oraz inne planety krążą wokół Słońca. 
Jego historia jest inspiracją dla przyszłych pokoleń, pokazując, jak pasja, wytrwałość i praca naukowa mogą zmienić świat. Jego prace, szczególnie opublikowane w dziele De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach ciał niebieskich), zmieniły kierunek rozwoju astronomii i stanowiły kluczowy krok w kierunku nowoczesnej nauki. Odkrycia Kopernika miały ogromne znaczenie nie tylko w astronomii, ale także w innych dziedzinach nauki, takich jak matematyka i fizyka.

Znaczenie polskiej myśli naukowej zostanie podkreślone poprzez udostępniony przez Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku diagram zaczerpnięty z jego dzieła, prezentujący heliocentryczny model świata, który zmienił postrzeganie miejsca Ziemi w kosmosie. To piękne nawiązanie do dziedzictwa polskiego astronoma i jego rewolucyjnych travis scott air jordan 1 retro low og black olive release date fall 2024 odkryć, które zapoczątkowały nową erę w astronomii.

Pamiątki po Marii Skłodowskiej-Curie jako drugi symbol polskiej nauki

Maria Skłodowska-Curie to po Koperniku drugi najbardziej rozpoznawalny Sydney Thomas, Paul-Tyson ring girl, reacts to viral fame in hilarious video polski naukowiec, której osiągnięcia zmieniły oblicze nauki. Jako pierwsza kobieta laureatka Nagrody Nobla, a także jedyna osoba, która zdobyła tę prestiżową nagrodę w dwóch różnych dziedzinach (fizyka i chemia), Skłodowska-Curie stała się symbolem wytrwałości, pasji i naukowej rewolucji. Jej prace miały ogromne znaczenie dla rozwoju nauki, w tym medycyny, gdzie wykorzystanie radioaktywności w diagnostyce i leczeniu chorób nowotworowych. Jest również symbolem przełamywania barier, które w jej czasach utrudniały kobietom dostęp do kariery naukowej. Jej życie i odkrycia uczyniły ją jednym z najwybitniejszych naukowców w historii.

W przestrzeń kosmiczną lecą pamiątki z Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Pierwsza strona rozprawy doktorskiej dwukrotnej zdobywczyni nagrody Nobla oraz pocztówka „cegiełka”. Dochód z jej sprzedaży miał zasilić budowę Instytutu Radowego w Warszawie. Warto dodać, że stworzenie takiej instytucji było marzeniem wybitnej polskiej uczonej, czemu dała wyraz adnotacją na pocztówce: Mojem największem życzeniem jest powstanie Instytutu Radowego w Warszawie. Maria Skłodowska Curie. 

Sól z Wieliczki jako kawałek polskiej historii

Kolejny punkt na liście to bryłka soli kamiennej o wymiarach ok. 5×5 cm z kopalni soli w Wieliczce – jednego z najstarszych wciąż czynnych obiektów górniczych na świecie i pierwszego polskiego miejsca wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. 

W XIII wieku górnicy w Wieliczce rozpoczęli wydobycie soli, tworząc pierwsze tunele. To, co miało być zwykłą kopalnią, z czasem stało się podziemnym miastem z jeziorami, rzeźbami i kaplicami wykutymi w soli. Miejsce to odwiedza 1,5 miliona turystów rocznie. Kopalnia, która teraz jest turystyczną atrakcją była jednym z najdłużej działających przedsiębiorstw w dziejach Europy, nazywanym Żupy Krakowskie. Przez wieki stanowiły one fundament gospodarki państwa polskiego, sól dostarczała nawet 1/3 dochodów królewskiego skarbca. Wielicka kopalnia nie tylko przetrwała wieki, ale też stała się symbolem polskiego dziedzictwa. W 1978 r. wpisano ją na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w 2013 r. wpis ten rozszerzono o kopalnię soli w Bochni i Zamek Żupny, podkreślając tym samym znaczenie królewskiego przedsiębiorstwa – Żupy Krakowskie. 

Bryłka soli to ważny kawałek polskiej historii, pokazujący, że to co najstarsze i najprostsze, może być częścią czegoś nowego – naszej podróży w kosmos. Po zakończeniu misji bryłka trafi z powrotem do kopalni i będzie można zobaczyć ją na ekspozycji Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.

Bursztyn zwany „złotem Bałtyku” jako symbol polskiego dziedzictwa naturalnego

W kosmos poleci również bryłka bursztynu z sobieszewskiej plaży. Ten cenny dar natury pochodzi ze zbiorów Muzeum Bursztynu w Gdańsku. 

Bursztyn nazywany „złotem Bałtyku” to jedno z najbardziej charakterystycznych skarbów naturalnych Polski, który od wieków jest związany z regionem Bałtyku. Jego unikalność, piękno i historia sprawiają, że jest on niezwykle ceniony na całym świecie. W Polsce znajduje się jedno z największych na świecie złóż bursztynu, szczególnie wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego, zwłaszcza w okolicach Gdańska. Dlaczego bursztyn jest nazywany „złotem Bałtyku”? Przede wszystkim ze względu na swoją wartość – zarówno historyczną, jak i materialną. W średniowieczu był on uznawany za cenny towar handlowy, a przez wieki zyskał miano symbolu regionu. Bursztyn był wykorzystywany do produkcji biżuterii, ozdób, ale również jako talizman czy element medycyny ludowej. Dodatkowo, bursztyn jest jednym z najstarszych materiałów używanych przez człowieka, co czyni go nie tylko cennym przedmiotem, ale także symbolem polskiego dziedzictwa naturalnego. 

Faksymile „Mazurka As-dur” Fryderyka Chopina – ducha polskiej kultury

Tego kompozytora nikomu nie musimy przedstawiać. Fryderyk Chopin jest niekwestionowanym symbolem polskiej dumy narodowej. Choć spędził większą część swojego życia poza Polską, jego muzyka zawsze była głęboko zakorzeniona w polskiej tradycji, kulturze i historii. Stworzył wyjątkowy język muzyczny, który oddaje ducha polskiego romantyzmu, w tym folklor i melodię ludową. Utwory takie jak „Polonez A-dur”, „Mazurki” czy „Waltz” nawiązują do polskich tańców narodowych, stając się istotnym elementem naszego narodowego dziedzictwa.

Dzięki Narodowemu Instytutowi Fryderyka Chopina w Warszawie, na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej znajdzie się rękopis „Mazurka As-dur”. Obecność tego dzieła na orbicie będzie symbolicznym przypomnieniem o duchu polskiej kultury, który nie zna granic i epok.

Wiersze Wisławy Szymborskiej namiastka polskiej poezji

W kosmosie nie może zabraknąć polskiej poezji i to tej z noblowskiej półki. Wisława Szymborska, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, znana z niezapomnianych, mądrych i pełnych głębi wypowiedzi. „Nic dwa razy się nie zdarza”.

Dzięki uprzejmości Fundacji Wisławy Szymborskiej w kosmos polecą dwa wiersze: „Radość pisania” i „Sto pociech”: wiersze uniwersalne i ponadczasowe, tłumaczone na kilkadziesiąt języków i znane czytelnikom poezji w wielu zakątkach naszego globu. 

Krajka symbol przynależności do określonego regionu

Na orbicie nie zabraknie także elementu ludowego. Za sprawą Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie na ISS poleci krajka – fragment tkaniny w formie bransoletki, o tradycyjnych wzorach ludowych. Wzór pochodzi z centralnej Polski i jest charakterystyczny dla jednego z czterech regionów łódzkich – opoczyńskiego. Wzór jest typowy dla wzornictwa ludowego o ponadregionalnym zasięgu.

W Polsce krajka jest szczególnie znana w kontekście ludowych strojów regionalnych, takich jak stroje krakowskie, łowickie czy góralskie symbolizujących przynależność do określonego regionu czy grupy etnicznej.

Polskie litery ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż ich unikalność oraz tożsamość

Jednym z najbardziej oryginalnych elementów zestawu są polskie litery zawierające znaki diakrytyczne – ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż. To hołd dla języka polskiego, jednego z najważniejszych elementów narodowej tożsamości, który mimo historycznych zawirowań przetrwał i rozwija się do dziś. Używanie tych znaków to także wyraz szacunku do języka polskiego oraz dbałości o jego zachowanie. Ich obecność w piśmie może kojarzyć się z walką o zachowanie języka i kultury narodowej, zwłaszcza w kontekście zaborów, okupacji czy migracji, kiedy to Polska starała się zachować swoją tożsamość mimo trudnych warunków.

Plakat IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego 

Równie ważnym przedmiotem jest plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego – artysty, który w 1978 r. stworzył plakat upamiętniający lot gen. Hermaszewskiego. Po 47 latach jego nowa praca trafi w kosmos, tworząc most między przeszłością a przyszłością polskiej eksploracji kosmosu.

Po zakończeniu misji przedmioty – symbole polskości- wrócą do Polski, gdzie trafią do muzeów i instytucji, które je udostępniły, stając się świadectwem tej historycznej chwili. Wysłanie przedmiotów w kosmos tonie tylko symboliczne przypomnienie o bogatej historii i kulturze Polski, ale także forma przesłania dla przyszłych pokoleń, by sięgać gwiazd – dosłownie i w przenośni. 

Polskie eksperymenty na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Podczas misji zostanie przeprowadzonych 13 eksperymentów naukowych, które obejmują m.in.:

  • działanie zaawansowanych jednostek sztucznej inteligencji (AI) w warunkach niskiej grawitacji,
  • ocenę możliwości komunikacji bez użycia mięśni,
  • badania wpływu długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne człowieka,
  • monitorowanie poziomu hałasu na ISS, 
  • wykorzystanie mikroglonów w przyszłych misjach kosmicznych i medycynie kosmicznej.

Projekty te będą realizowane w ramach polskiej misji na ISS, która otwiera nowe możliwości dla rozwoju polskiej nauki i polskich technologii kosmicznych.

Proces przygotowań, poprzedzający podpisanie kontraktów przez firmy i instytucje naukowe, trwał kilka miesięcy. W tym czasie ESA, we współpracy z MRiT i POLSA, oceniła wykonalność oraz bezpieczeństwo zgłoszonych eksperymentów. Po wstępnej kwalifikacji, wybrane zespoły pracowały nad przygotowaniem pełnej dokumentacji eksperymentów, aby zapewnić ich realizację podczas misji. Podpisanie kontraktów to zwieńczenie żmudnego procesu definiowania wszystkich kroków operacyjnych. Zespoły nieustannie pracują nad przygotowaniem eksperymentów zgodnie z procedurami obowiązującymi na ISS.

Eksperymenty zostaną przeprowadzone w laboratorium Columbus, które funkcjonując w warunkach mikrograwitacji, stanowi unikalne środowisko umożliwiające astronautom prowadzenie badań, testowanie nowych technologii, a tym samym przesuwanie granic wiedzy.

Polski astronauta projektowy ESA poświęci znaczną część misji na działalność naukową, a więc realizację eksperymentów, których wyniki będą miały wpływ na rozwój m.in. medycyny, biologii, inżynierii oraz szeroko pojętych technologii kosmicznych.

Czterech astronautów z czterech krajów

Misja kosmiczna Ax-4 będzie realizowana przez astronautów z czterech krajów: Stanów Zjednoczonych, Polski, Indii i Węgier. Tego rodzaju przedsięwzięcie wymaga ścisłej współpracy międzynarodowej oraz wielostronnych uzgodnień, jak również dużego zaangażowania załogi i współpracy na najwyższym poziomie.

Załoga Ax-4 przeszła intensywne i wymagające szkolenie w ośrodkach na całym świecie. Szkolenia te miały miejsce w Centrum Szkolenia Astronautów European Astronaut Centre ESA w Niemczech, a także w ośrodkach obsługiwanych przez Axiom Space, NASA i SpaceX w Stanach Zjednoczonych oraz JAXA w Japonii. 

Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji, najbardziej doświadczona amerykańska astronautka, która spędziła w kosmosie łącznie ponad 675 dni.

Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska) – specjalista misji, polski naukowiec i inżynier, wybrany do klasy rezerwowej astronautów ESA w 2022 r. spośród ponad 22,5 tys. kandydatów.

Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji, kapitan, pilot indyjskich sił powietrznych (IAF) i pilot doświadczalny, z ponad 2 tys. godzin lotów na różnych samolotach; od 2019 r. współpracuje z Indyjską Organizacją Badań Kosmicznych (ISRO).

Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji, inżynier mechanik, który został wybrany w ramach węgierskiego programu HUNOR. Zawodowo zajmuje się zagadnieniami ochrony przed promieniowaniem kosmicznym oraz rozwojem technologii w przemyśle motoryzacyjnym, farmaceutycznym i logistycznym.

Nz. od lewej: Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska), Peggy Whitson (USA), Shubhanshu Shukla (Indie) i Tibor Kapu (Węgry). (Fot. Axiom Space)

Na Międzynarodową Stację Kosmiczną załogę wyniesie rakieta Falcon 9 wraz z załogową kapsułą Dragon od SpaceX. W zaledwie dziewięć minut po starcie astronauci osiągną orbitę i rozpoczną podróż do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Podróż do ich nowego domu i miejsca pracy w kosmosie potrwa około 24 godzin. Dragon ma dotrzeć na ISS w czwartek około godz. 13 polskiego czasu. Statek kosmiczny będzie leciał autonomicznie, ale jego działanie będzie monitorowane na bieżąco, a w razie potrzeby załoga będzie miała możliwość przejęcia nad nim kontroli. 

Dragon pozostanie zadokowany do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przez cały czas trwania misji (2 tygodnie), pełniąc także rolę łodzi ratunkowej dla załogi w sytuacji awaryjnej.

Misja IGNIS rozpocznie się w momencie, gdy dr Sławosz Uznański-Wiśniewski wejdzie na pokład Stacji Kosmicznej.

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS)

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, owoc współpracy pięciu agencji kosmicznych, od ponad dwóch dekad jest symbolem pokojowej międzynarodowej kooperacji. Stacja reprezentuje szczyt naszych możliwości inżynieryjnych w dziedzinie technologii oraz wspólnego dążenia ludzkości do zdobywania wiedzy i eksploracji kosmosu. ISS to niezwykłe osiągnięcie inżynierii kosmicznej. Statek wielkości boiska piłkarskiego znajduje się około 400 km nad Ziemią i porusza się z prędkością 28 000 km na godzinę, okrążając naszą planetę około 16 razy dziennie.

Fot. ESA NASA – T. Pesquet

ISS to przykład ludzkiej współpracy i pomysłowości, który pozwala nam wspólnie żyć i pracować w kosmosie. Stacja będąca największą konstrukcją, jaką kiedykolwiek zbudowano na orbicie, stanowi pierwszy krok w dalszej podróży poza naszą planetę.

Laboratorium Columbus

Columbus to pierwsze stałe, europejskie laboratorium na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). To wyjątkowa placówka naukowa i inżynieryjna, która okrąża Ziemię z prędkością 28 800 km/h, na wysokości 400 km nad powierzchnią naszej planety. 

Laboratorium umożliwia prowadzenie szerokiego zakresu badań naukowych w warunkach kosmicznych. Badania obejmują różne dziedziny, takie jak astrobiologia, nauk o Słońcu, metalurgia, fizjologia a także psychologia. Dzięki mikrograwitacji oraz specjalistycznym urządzeniom – zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz- naukowcy mogą testować technologie oraz badać zjawiska, które są niemożliwe do zaobserwowania na Ziemi. 

Fot. ESA – D. Ducros

Columbus posiada 16 niezależnych stanowisk eksperymentalnych, co umożliwia równoczesne prowadzenie wielu badań i realizację różnych projektów badawczych. Wewnątrz laboratorium znajduje się 10 szaf roboczych, z których każda ma rozmiary przypominające budkę telefoniczną. Każda z nich może pomieścić autonomiczne laboratoria, które posiadają własne systemy zasilania i chłodzenia. Dzięki temu naukowcy na Ziemi mogą kontrolować eksperymenty na pokładzie Columbus, przesyłając dane oraz polecenia bezpośrednio ze swoich stanowisk badawczych.

Badania przeprowadzane w Columbus mają podwójny cel: zwiększenie możliwości lotów kosmicznych oraz poprawę jakości życia na Ziemi. Na przykład badanie dotyczące utraty masy kostnej u astronautów może przyczynić się do opracowania nowych terapii leczenia osteoporozy na Ziemi. 

W laboratorium Columbus będzie pracował dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, który przeprowadzi eksperymenty podczas misji technologiczno- naukowej IGNIS. 

Po ponad dekadzie obecności na orbicie, Columbus wciąż jest wszechstronnym laboratorium, które dostarcza przełomowych odkryć naukowych. Centrum Kontroli Columbus, zlokalizowane w Oberpfaffenhofen koło Monachium (Niemcy), pełni rolę łącznika pomiędzy europejskimi eksperymentami a astronautami na orbicie. 

Udostępnij

FacebookTwitter