Na Podkarpaciu wdrożony będzie unijny projekt LIFE „Podkarpackie – żyj i oddychaj”. Uczestniczy w nim 61 podkarpackich gmin, w których będą działać doradcy do spraw powietrza i energii. Doradcy zapewnią mieszkańcom tych gmin kompleksowe wsparcie przy wymianie „kopciucha”, termomodernizacji domu czy pomogą w uzyskaniu dotacji z takich programów, jak np. „Czyste Powietrze” czy „Mój Prąd”.
Ten projekt to również szeroko rozumiana edukacja i zarządzanie energią. – Budżet projektu wynosi ponad 100 mln zł – mówi Anna Huk, członek zarządu województwa podkarpackiego, nadzorującą Departament Ochrony Środowiska, który realizuje projekt LIFE.
– Montaż finansowy udało nam się stworzyć dzięki środkom pozyskanym z zewnętrznych funduszy – z unijnego programu LIFE oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Partnerami w tym projekcie jest aż 61 podkarpackich gmin, z którymi będziemy wspólnie działać na rzecz poprawy jakości powietrza na Podkarpaciu.
Doradcy będą pomagać mieszkańcom przez 6 lat
We wszystkich gminach, biorących udział w projekcie, będą działać gminni doradcy. Większość gmin już ich powołała i rozpoczęli oni szkolenia, aby jak najszybciej i jak najlepiej służyć pomocą mieszkańcom. Ich zatrudnienie finansowane jest z budżetu projektu. Doradcy będą pracować w gminach przez sześć lat.
W tym czasie będą koordynować wszystkie działania prowadzone przez urzędy gmin w zakresie poprawy jakości powietrza i zarządzania energią. Przede wszystkim będą pomagać mieszkańcom. – Doradcy będą blisko ludzi – powiedziała Anna Lorynowicz, kierownik projektu LIFE. – Sfinansujemy im też studia podyplomowe, tak aby byli dobrze przygotowani do swojej pracy.
Czym będą zajmować się doradcy?
Przede wszystkim będą świadczyć kompleksową pomoc związaną z wymianą starych pieców, tzw. kopciuchów. Podpowiedzą, jak sprawnie przeprowadzić termomodernizację budynku czy montaż instalacji OZE – na przykład fotowoltaicznych. Wskażą, jakie rozwiązania przyjąć, aby jak najwięcej zaoszczędzić na ogrzewaniu domu, a tym samym zmniejszyć rachunki.
Będą także doradzać, gdzie uzyskać dofinansowanie na wszystkie działania związane z termomodernizacją i wymianą źródła ogrzewania – z jakich programów i w jakim zakresie najlepiej skorzystać. Pomogą mieszkańcom wypełnić wnioski o dofinansowanie z różnych programów, np. takich jak: „Czyste Powietrze” czy „Mój Prąd”.
Szczególną opieką doradcy otoczą osoby dotknięte ubóstwem energetycznym. W tym zakresie będą współpracować z gminnymi ośrodkami pomocy społecznej. Do ich zadań należeć będzie również identyfikacja budynków publicznych, które wymagają termomodernizacji i wymiany źródeł ogrzewania oraz pomóc w pozyskaniu przez gminę pieniędzy na ten cel z programów krajowych i unijnych.
Edukacja konieczna
Ważna będzie również edukacja – jaki wpływ na zdrowie ma smog i jak można poprawić jakość powietrza. W tym zakresie doradcy będą organizować spotkania np. w szkołach lub podczas lokalnych wydarzeń plenerowych. Do ich zadań należeć będą również kontrole palenisk: doradcy zajmą się monitoringiem i ustalą czym są ogrzewane domy, jakie piece są w nich zainstalowane. Czy spełniają one np. wymogi uchwały antysmogowej obowiązującej na terenie Podkarpacia.
W ramach projektu planowane jest również opracowanie koncepcji mających na celu zwiększenie powierzchni obszarów zielonych. Chodzi o błękitno-zieloną infrastrukturę, taką jak np. łąki kwietnia, zielone ściany, zielone przystanki, ogrody deszczowe czy ogrody kieszonkowe.
System zarządzania energią na poziomie gminy
Podobne projekty realizowane są w innych województwach, ale tym, co wyróżnia LIFE Podkarpackie, jest unikalny moduł, który zakłada stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania energią na poziomie gminy, co ma przyczynić się do odpowiedzialnego zaopatrzenia mieszkańców w energię cieplną i elektryczną.
W tym obszarze przeprowadzony zostanie program pilotażowy, w którym wezmą udział miasta: Dębica, Mielec, Rzeszów, Krosno oraz gmina miejsko-wiejska Zagórz.
Gminy powinny nauczyć się zarządzania energią
– W tych gminach duży nacisk zostanie położony na zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, jej magazynowania, racjonalizację wykorzystania, rozwój klastrów energii czy spółdzielni energetycznych poinformował Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. – Zależy nam bowiem na tym, aby gminy nauczyły się zarządzania energią – zarówno w swoich budynkach, jak też we wszystkich innych, na terenie całej gminy.
Dyrektor dodał, że samorząd wojewódzki chce żeby gminy tworzyły związki międzygminne, dzieląc się swoimi doświadczeniami z innymi samorządami.
Projekt „Podkarpackie – żyj i oddychaj” będzie realizowany do 2033 roku.
