Stolica Macedonii Północnej – Skopje – podobnie jak cały kraj, jest rzadko odwiedzana przez turystów, choć nie brakuje tu wielu atrakcji i zabytków wpisanych na listę UNESCO. Największy urok Macedonii Północnej, najmniej znanej ze wszystkich państw byłej Jugosławii, tkwi w jej przyrodzie i mieszance kultur. Kraj jest niemal w całości pokryty górami, otaczającymi też stolicę Skopje, w której ścierają się dwa wpływy – muzułmański i prawosławny.
Piękna panorama miasta rozciąga się z góry Vodno, mającej 1066 m, na którą można wspiąć się pieszo lub wjechać kolejką linową, zasiadając wygodnie w wagonikach. Z centrum miasta na stację kolejki jadą autobusy miejskie, a te w Skopje są naprawdę niezwykłe – czerwone i piętrowe niczym w Londynie. Na samym szczycie postawiono 66-metrowy Milenijny Krzyż, mający upamiętnić 2000 lat chrześcijaństwa, który stanowi obecnie jeden z symboli stolicy Macedonii. Widoczny jest z każdego punktu w mieście i o każdej porze, bo jest najwyższym oświetlonym krzyżem świata. Z góry Vodno można też pieszo dotrzeć do kanionu i jeziora Matka czy też średniowiecznego monastyru św. Pantalejmona lub do tradycyjnych macedońskich wiosek, gdzie ma się wrażenie, że czas się zatrzymał. Ich mieszkańcy uprawiają winorośle, hodują kozy i owce wypasane na górskich zboczach.
Wojownik na koniu
Monumentalne i egzotyczne Skopje na pół dzieli przepływająca przez miasto rzeka Vardar. Jej południowa część jest bardziej nowoczesna i gwarna niż orientalna północ, zamieszkiwana głównie przez Albańczyków, największą macedońską mniejszość narodową. W centralnym punkcie nowej części miasta na placu Macedonia, który w przeszłości nosił imię marszałka Tito, wodza komunistycznej Jugosławii, stoi robiący duże wrażenie olbrzymi pomnik. 12-metrowa brązowa statua bojownika z mieczem w wyciągniętej dłoni dosiadającego stającego dębem wierzchowca przewyższa okoliczne budynki. Statuę otacza ośmiu trzymetrowych żołnierzy, wokół nich jest pierścień fontann, o zmierzchu podświetlonych i wyrzucających wodę w rytm muzyki, a za nimi jeszcze cztery figury groźnych wspiętych na tylnych łapach lwów. Choć wszyscy wiedzą, że centralną postacią jest Aleksander III Macedoński, zwany Wielkim, twórca jednego z największych imperiów w dziejach świata, to oficjalnie odsłonięty we wrześniu 2011 r. na dwudziestolecie powstania Republiki Macedonii pomnik nazywa się „Wojownikiem na koniu”, by nie drażnić Greków, którzy uważają go za swego. Imię Aleksandra Wielkiego noszą za to różne place, ulice, stołeczne lotnisko, a nawet autostrada biegnąca przez cały kraj z północy na południe do Grecji.
Kamienny most
Na wprost „Wojownika na koniu” znajduje się najbardziej charakterystyczny element miasta – piękny łukowy most z kamienia, zbudowany w XV w. na polecenie sułtana Mehmeda III, który spina dwa brzegi rzeki Vardru, łącząc starą turecką i nową cześć miasta. Jest to jedno z najważniejszych miejsc w Skopje. W ciągu całej historii miejsca odbywały się tu ważne wystąpienia, a w dawnych wiekach również publiczne egzekucje skazańców. Most nigdy nie został kompletnie zniszczony, nawet oparł się potężnemu trzęsieniu ziemi w 1963 roku, które zmiotło z powierzchni 80 proc. miasta, pochłonęło ponad tysiąc ofiar, a 120 tys. ludzi zostawiło bez dachu nad głową. Do dziś na pamiątkę tych strasznych wydarzeń zachowano uszkodzony budynek starego dworca kolejowego, uważany, że najpiękniejszy na Bałkanach, na którym wskazówki zegara zatrzymały się w chwili tragedii – o godz. 5.17.
Rodzinne miasto Matki Teresy
Niedaleko od tego miejsca znajduje się pomnik i niewielkie muzeum Matki Teresy, urodzonej w Skopje jako Agnes Bojaxhiu. Powstało ono w miejscu kościoła, w którym została ochrzczona. Budynek, w którym mieści się muzeum, łączy elementy XIX-wiecznego domu osmańskiego z kaplicą katolicką i ornamentyką indyjską.
Bałkany w pigułce
Skopje bardzo często nazywane jest „Bałkanami w pigułce”, ponieważ spacerując po tym 500 tys. mieście (25 proc. populacji całego kraju), można przejrzeć historię całego regionu. Widać tutaj liczne elementy architektury charakterystyczne dla Wschodu, jest to spowodowane faktem, że Skopje było pod władaniem tureckim przez ponad 500 lat. Ich panowanie rozpoczęło się w 1392 roku, a miastem rządzili aż do 1912 roku. Skopje przez wiele wieków było ważnym ośrodkiem, najpierw za panowania Greków i Rzymian w starożytności, a następnie za czasów tureckich. Po dawnej potędze pozostały liczne ślady: m.in. największa łaźnia turecka, nazwana imieniem Daud Paszy, jedyny zachowany w Macedonii rzymski akwedukt z I wieku n.e. czy też ruiny starej twierdzy Kale, zniszczonej i zrekonstruowanej po tragicznym trzęsieniu. Szacuje się, że forteca pochodzi z czasów rzymsko-bizantyjskich i powstała na początku VI wieku, a następnie została umocniona w X i XI wieku. Jej mury, najpiękniej wyglądają wieczorem, oświetlone złotym światłem.
Orientalny świat
Niepowtarzalny klimat ma znajdujące się po drugiej stronie kamiennego mostu, obok którego stoi 13-metrowy pomnik Filipa II – ojca Aleksandra Wielkiego, Stare Miasto, tzw. Čaršija – dzielnica handlowa. Dzielnica ma orientalny klimat i przenosi w zupełnie inny świat. Pełno jest tutaj ciasnych ulic, domów, które zajmują rzemieślnicy wszelkiej maści, restauracyjki serwujące lokalne przysmaki, malutkie kawiarnie, herbaciarnie, gdzie wstęp mają tylko mężczyźni, sklepiki jubilerskie czy też wystawy pełne kolorowych dywanów. Od wczesnego ranka serwują tutaj tradycyjną mocną kawę po turecku parzoną w małych tygielkach, słodką baklawę, burek czy też różnego rodzaju mięsa z grilla. Ponad małymi domkami górują wieże minaretów, z których co kilka godzin słychać śpiewy muezinów. Można tam doświadczyć wyjątkowego połączenia kultur i pokojowego współistnienia dwóch wielkich religii – wschodniego islamu oraz chrześcijaństwa w odmianie prawosławnej. Jedną z ciekawszym budowli w obrębie Starego Miasta jest cerkiew św. Spasa (Zbawiciela), zbudowana częściowo pod ziemią, ponieważ Turcy nie zezwalali, by świątynie chrześcijańskie były wyższe od meczetów, m.in. sąsiadującego obok Mustafy Paszy.
- PRZECZYTAJ TEŻ: Mokra Gora – filmowy świat Emira Kusturicy (ZDJĘCIA)
Skopje potrafi swoją wyjątkową atmosferą i kolorytem oczarować każdego otwartego na świat i otaczającą go rzeczywistość. Macedończycy są niezwykle pomocni i życzliwi, zawsze zaoferują przyjezdnemu to, co mają najlepsze, np. zaproponują kawę, którą podają wyśmienitą…
