W poniedziałek (5 lutego) Najwyższa Izba Kontroli na specjalnej konferencji prasowej ujawniła do czego doprowadziła fuzja PKN Orlen i grupy Lotos. Poinformowała również, że zawiadomi prokuraturę w związku z uniemożliwieniem przeprowadzenia kontroli w PKN Orlen.
Wszelkie szczegóły raportu NIK ujawnione podczas konferencji prasowej zostały opublikowane. Pozwalamy sobie je Państwu przedstawić, a wnioski z nich płynące wyciągną Państwo sami.
– Do sierpnia 2022 roku na krajowym rynku paliw w sektorze naftowym funkcjonowały dwa kluczowe podmioty paliwowe (spółki z udziałem Skarbu Państwa) – PKN Orlen i Grupa Lotos, które w wielu obszarach były dla siebie konkurencją. Ich udział w rynku detalicznym w2021 roku wynosił odpowiednio 23 2 i 6,6 proc. plasując spółki na pierwszym i trzecim miejscu pod względem posiadanej liczby stacji paliw (drugą pozycję zajmował koncern BP). PKN Orlen i Grupa Lotos konkurowały także w zakresie przerobu ropy naftowej. Moce przerobowe rafinerii Grupy Lotos w Gdańsku wynosiły do 10 mln ton ropy rocznie, z kolei moce przerobowe rafinerii PKN Orlen to 16 mln ton – czytamy na stronie NIK.
NIK badał polskie bezpieczeństwo paliwowe
– NIK kontrolą objęła lata 2018-2023, bowiem właśnie w tym okresie miały miejsce bardzo istotne procesy wpływające na kształt rynku naftowego w Polsce i na bezpieczeństwo paliwowe. Rząd realizował od 2017 roku Politykę Rządu RP dla infrastruktury logistycznej w sektorze naftowym, a w 2018 roku zainicjowano proces połączenia Orlenu z Grupą Lotos, a następnie PGNiG SA. Celem kontroli było ustalenie czy działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa paliwowego w sektorze naftowym były prawidłowo i skutecznie realizowane. Izba skontrolowała Ministerstwo Aktywów Państwowych, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej oraz spółki: PERN SA, Gaz-System SA – wyjaśnili kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli.
Do Orlenu nie wpuszczono kontrolerów
Z zaplanowanych do skontrolowania podmiotów NIK nie przeprowadziła kontroli w PKN Orlen.
– W związku z tym, że spółka uniemożliwiła jej przeprowadzenie, NIK złożyła do prokuratury zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 98 ustawy o NIK. Działanie spółki stanowiło naruszenie konstytucyjnego oraz ustawowego prawa NIK do kontroli podmiotów działających z udziałem państwa – podkreślono.
Co, komu i za ile?
NIK szczegółowo przedstawiła proces fuzji Orlenu z Lotosem, a także transakcje, które w jej ramach wykonano.
– Aby Komisja Europejska wyraziła zgodę na połączenie Orlenu z Lotosem, ta pierwsza spółka musiała sprzedać część swych aktywów z obszaru produkcji paliw oraz działalności hurtowej, logistyki paliw, działalności detalicznej, paliwa lotniczego oraz rynku biopaliw. Te środki zaradcze znacząco zmieniały założenia połączenia tych spółek i zmieniały kształt polskiego sektora naftowego. Spółka Orlen, po negocjacjach z Komisją Europejską, ustaliła warunki poszczególnych transakcji i zgodnie z tymi warunkami zbyła te składniki majątku własnego lub Grupy Lotos, których wymagała Komisja Europejska – wytłumaczyli kontrolerzy NIK i podali szczegóły.
– Sprzedaż spółce Aramco Overseas Company B.V. (Aramco) aktywów w obszarze rynku produkcji paliw, hurtowej sprzedaży paliw, a także w obszarze rynku paliwa lotniczego. Wśród tych aktywów było 30% udziałów spółki, w której działa rafineria w Gdańsku (należąca do Grupy Lotos) oraz 100 % udziałów Lotos Paliwa sp. z o.o. zajmującej się hurtową sprzedażą paliw;, zbycie na rzecz spółki Unimot dziewięciu terminali paliwowych (cztery należące do PKN Orlen i pięć należących do Grupy Lotos). Umowa z tą spółką zawierała zobowiązanie PKN Orlen m.in. do wybudowania bazy paliw w Szczecinie i przekazania jej na rzecz spółki (koszty realizacji inwestycji ponosił PKN Orlen), sprzedaż węgierskiej spółce MOL 417 stacji paliw znajdujących się na terenie Polski. Transakcja z MOL była dwustronna, zakładała bowiem zawarcie ramowej umowy sprzedaży przez MOL na rzecz PKN Orlen 144 stacji paliw zlokalizowanych na Węgrzech ir jordan 4 military blue 202 oraz 41 stacji paliw zlokalizowanych na Słowacji za łączną cenę ok. 229 mln euro, sprzedaż na rzecz spółki Rossi Biofuel Zrt. 100% udziałów w Lotos Biopaliwa sp. z o.o (działającej na rynku biopaliw).
Co najmniej o 5 mld złotych za mało
Za sprzedaż aktywów objętych środkami zaradczymi Komisji Europejskiej air force 1 lv8 ksa gs bv2551 100 white blue hero bright crimson - LatterShops, Show Us Again' Ad, Nike Honors Kobe With 'Now PKN Orlen otrzymał 4,6 mld zł (wg stanu na 31 grudnia 2022roku ). Kwota ta nie uwzględnia transakcji z Unimot na zakup spółki Lotos Terminale SA, gdyż jej rozliczenie nastąpiło po zakończeniu kontroli NIK. W ocenie Izby, PKN Orlen zbył aktywa objęte środkami zaradczymi co najmniej o 5 mld złotych poniżej szacowanej ich wartości – czytamy w reporcie NIK.
Z całością raportu NIK w tej sprawie można się zapoznać tutaj
