Na tę chwilę czekali nie tylko pracownicy Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej czy urzędnicy miejscy. Wyczekiwali jej przede wszystkim turyści! I doczekali się. W czwartek, 30 marca 2023 r., Podziemna Trasa Turystyczna w Przemyślu rozpoczęła działalność.
Przemyskie podziemia to dwukondygnacyjny obiekt, który sięga 10 metrów poniżej poziomu terenu. Stanowi część pierwotnej zabudowy Przemyśla z czasów średniowiecza i zarazem jeden z najważniejszych, zachowanych obiektów dziedzictwa kulturowego Podkarpacia.
Piwnice i jamy, tak zwane gruby, znajdowały się pod wszystkimi kamienicami miasta. Służyły najczęściej jako magazyny żywności, wina czy piwa, rzadziej – jako warsztaty rzemieślnicze, pomieszczenia handlowe albo mieszkania dla służby. W głębszych ziemnych grubach, ze względu na niższe temperatury, przechowywano płody rolne i mniej trwałą żywność, jak mięso, słoninę, nabiał czy owoce.
Ponad 30 pomieszczeń dla turystów
Ekspozycja zatytułowana „Złoty wiek miasta – jak Przemyśl stał się bogaty, piękny i sławny” prowadzi przez wnętrza oryginalnych, odremontowanych piwnic. Zostały one wyposażone w instalacje multimedialne z aplikacjami. Są tu scenografie poświęcone m.in. wybranym ulicom Przemyśla z XVI i XVII wieku, zajęciom mieszkańców, obyczajom i życiu codziennemu.
Trasa Podziemnej Trasy Turystycznej wiedzie przez znane w większości wcześniej kilkanaście piwnic pod budynkiem przemyskiego ratusza. Dalej przechodzimy przez zabytkowy kolektor sanitarny i nowo wybudowany łącznik podziemny. Wprost do piwnic budynku Rynek 9, to jest do siedziby Muzeum Historii Miasta Przemyśla.
Powierzchnia całkowita Podziemnej Trasy Turystycznej wynosi 700,54 m kw., w tym: pomieszczenia podziemi pod budynkiem Rynek 1 (515,75 m kw), kolektor sanitarny (126,20 m kw), odcinek łącznika do Rynek 11 (13,50 m kw) i łącznik do Rynek 9 – nowo wybudowany (45 m kw).
W sumie, do dyspozycji turystów w przemyskich podziemiach będzie ponad 30 pomieszczeń. Układ piwnic jest tak przygotowany, aby swą strukturą odpowiadał obrazowi topograficznemu miasta. Oczywiście układ ten nie powtarza planu miasta w sposób dosłowny, ale pewne ulice oraz charakter tętniącego tam życia będzie miał odpowiednik w faktycznym stanie z XVI wieku.
Przykładem takiego symbolicznego miejsca jest ulica Mostowa, gdzie będzie można poznać jadłospisy dawnych mieszczan, dowiedzieć się o dawnym piekarnictwie oraz kuchni jako miejscu spotkań i obejrzeć multimedialny stół mieszczański. Przy ulicy Basztowej z kolei będzie możliwość zapoznania się z historią murów miejskich.
– Zwiedzający ma tutaj możliwość popatrzenia na miasto za pomocą wirtualnych gogli, z poziomu nieistniejącej już baszty dolnej. Kontemplację widoków będą co jakiś czas przerywać alarmy obronne. W innych salach można zobaczyć młyn, przystań wodną, wnętrze renesansowego kramu pasmanteryjnego czy wnętrze ówczesnej apteki – czytamy na stronie przemyskiego magistratu.
Jak się żyło na przemyskim zamku?
W Podziemnej Trasie Turystycznej w Przemyślu nie zabraknie też atrakcji dla dzieci. Najmłodsi turyści będą mogli zapoznać się z przedstawicielami dawnych zawodów wykonywanych przez mieszkańców Przemyśla – w formie teatrzyku. W kolejnych pomieszczeniach będzie można posłuchać wykładów prof. Jerzego Motylewicza na temat historii miasta.
W salach mieszczących się pod budynkiem Rynek 9, czyli Muzeum Historii Miasta Przemyśla, zobaczymy m.in. ekspozycję poświęconą Zamkowi Kazimierzowskiemu, jako budowli. Będzie tu m.in. makieta ukazująca jego architekturę, prezentacje poświęcone fazom budowy i wyglądowi zespołu zamkowego. W innej sali poznamy postacie starostów przemyskich i pozostałą, bogatą dokumentację archiwalną, mówiącą o życiu na zamku oraz pracy administracyjnej.
Proszę usiąść wygodnie, zapraszamy do dawnego Przemyśla
W będącej niejako przedłużeniem budynku Muzeum Historii Miasta kamienicy mieszczącej się przy ul. Serbańskiej 7 na zwiedzających czeka mała sala kinowa. To finalny punkt podróży, w którym goście Podziemnej Trasy Turystycznej usłyszą: „proszę usiąść wygodnie, zapraszamy do dawnego Przemyśla”.
Będzie tu m.in. prezentowany film z przelotu nad miastem, które jest unikalnym połączeniem miasta renesansowego ze współczesnym. Projekcja z przestrzennym dźwiękiem pozwoli zobaczyć niejako „na żywo” wszystko, czego dowiedzieliśmy się podczas zwiedzania. Projekcja odbywać się będzie na specjalistycznym ekranie przeznaczonym do prezentacji 3D.
– To oczywiście tylko niektóre z atrakcji trasy podziemnej będących interesującym połączeniem wiedzy historycznej i ciekawostek o Przemyślu z ich nowoczesną i angażującą zwiedzających prezentacją – podkreślają magistraccy urzędnicy.
Przemyskie podziemia dla osób z dysfunkcją wzroku i słuchu
Co ważne, Podziemna Trasa Turystyczna w Przemyślu dostępna będzie także dla osób z dysfunkcją wzroku i słuchu. Na 10 stanowiskach zainstalowano 16 tyflografik oraz eksponatów dotykowych. Wśród nich znajdziemy m.in.:
- wypukły plan miasta Przemyśla z 2 połowy XVII w.,
- odlew tacy augsburskiej z XVII w.,
- a także tyflografiki przedstawiające: fasadę zabytkowej kamienicy Rynek 9, pieczęć rady miejskiej czy herb ziemi przemyskiej.
Integralną częścią ścieżki dotykowej jest audioprzewodnik z audiodeskrypcją. Oprócz treści o charakterze merytorycznym zawiera ona opisy przestrzeni i obiektów znajdujących się na trasie, a także komunikaty nawigacyjne. Ponadto przygotowano nagrania wideo w polskim języku migowym.
