Pokazy filmowe, okolicznościowe wystawy, koncerty, prelekcje, wykłady, sesje naukowe poświęcone stosunkom polsko-żydowskim, kulturze i zagładzie, modlitwy za pomordowanych Żydów, wspomnienia ocalałych świadków… To wszystko wydarzy się podczas Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu w dniach 15-27 stycznia 2024 r.
Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu organizowane są już po raz szesnasty. Odbywać się będą w kilkunastu miastach i miejscowościach regonu m.in. w Rzeszowie, Krośnie, Leżajsku, Markowej, Nowosielcach, Przemyślu, Sanoku.
Podczas obchodów do Polski przyjeżdżają goście z różnych stron świata, zazwyczaj ocaleni, którzy przeżyli eksterminację, lub ich potomkowie i członkowie rodzin, którzy dzielą się swoimi historiami.Wszystkie podejmowane inicjatywy to wyraz głęboko zakorzenionego w naszej kulturze szacunku dla drugiego człowieka.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu przypada 27 stycznia. IPN apeluje o zapalenie w tym dniu symbolicznego znicza na mogiłach i miejscach związanych z Holocaustem .
Organizatorami dni pamięci jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie i Uniwersytet Rzeszowski, a współorganizatorem Podkarpacki Kurator Oświaty. Obchody odbywają się pod patronatem Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla.
Poniżej plan wybranych wydarzeń na Podkarpaciu
KROSNO.
- Poniedziałek, 15 stycznia 2024 r.
godz. 10.00-10.15 uczczenie Ofiar Holokaustu (cmentarz żydowski, ul. Ks. Władysława Sarny)
godz. 10.30-10.45 uczczenie pamięci Żydów krośnieńskich przy pamiątkowej tablicy ulokowanej w miejscu getta żydowskiego (ul. Franciszkańska 9, Zakład Optyczny Goneta)
godz. 11.00-11.30 otwarcie wystawy „Paradis Judaeorum. W poszukiwaniu utraconej historii i kultury żydowskiej” (Galeria Piwnica PodCieniami przy Rynek 5)
godz. 11.30-12.15 wykład prof. Elżbiety Rączy z IPN Rzeszów, „Skomplikowane stosunki polsko żydowskie w czasie Holokaustu” (Galeria Piwnica PodCieniami przy Rynek 5)
MARKOWA.
- Środa, 24 stycznia 2024 r.
godz. 10.00 obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu (Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej):
złożenie kwiatów przy pomniku poświęconym pamięci żydowskich ofiar Zagłady i ich anonimowych polskich wspomożycieli (Plac Pamięci przed Muzeum)
okolicznościowe wystąpienia oraz przemówienia w budynku Muzeum
uroczyste odsłonięcie tabliczek z nazwiskami Ratujących na Ścianie Pamięci przed Muzeum. Tabliczki poświęcone są Ratującym uznanym za Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Są to: ks. Zygmunt Dziedziak, Michał i Rozalia Kopacz, Maria Kowalska.
NOWOSIELCE.
- Czwartek, 18 stycznia 2024 r
godz. 11.00 upamiętnienie miejsca rozstrzelania Żydów w nowosieleckim lesie – złożenie wiązanek i zapalenie zniczy przez delegacje Gminnego Ośrodka Kultury w Zarszynie i Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowosielcach oraz mieszkańców Nowosielec.
- Piątek, 19 stycznia 2024 r.
godz. 12.00 upamiętnienie miejsca rozstrzelania Żydów w nowosieleckim lesie – zapalenie zniczy przez uczniów Szkoły Podstawowej w Nowosielcach. Podczas lekcji historii będą prowadzone prelekcje związane z tematyką, zostanie przygotowana wystawa/gazetka szkolna dotyczącej ofiar Holokaustu.
- Czwartek, 25 stycznia 2024 r.
godz. 11.00 upamiętnienie miejsca rozstrzelania Żydów w nowosieleckim lesie przemarsz spod szkoły do miejsca rozstrzelania Tauby Toder i Mini Schaff, zapalenie zniczy przez uczniów Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowosielcach.
PRZEMYŚL.
- Wtorek, 23 stycznia 2024 r.
godz. 12.15 modlitwa ekumeniczna za ofiary Holocaustu (przy wejściu na stary cmentarz żydowski na ul. Rakoczego w Przemyślu).
RZESZÓW.
- Poniedziałek, 22 stycznia 2024 r.
godz. 17.00 VIII edycja konferencji „Jak uczyć o Holocauście. Treści i metody eksponowane w nauczaniu o Holocauście” – w debacie wezmą udział: dr Joanna Kordzikowska, dr Małgorzata Kutrzeba, Marta Wójcik, dr Wojciech Hanus, prof. Wacław Wierzbieniec, Roman Zych (Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli Rzeszów, ul. Romana Niedzielskiego 2).
- Wtorek, 23 stycznia 2024 r.
godz. 10.00• otwarcie wystawy „Żydzi w Rzeszowie. Wspomnienia”, spotkania młodzieży z panem Aronem Halberstamem – absolwentem szkoły rabinicznej w Jerozolimie, pasjonatem historii i dziedzictwa Żydów, szczególnie historii dynastii chasydzkich w Galicji oraz życia religijnego Żydów w okresie międzywojennym i wojennym (Archiwum Państwowe w Rzeszowie).
- Środa, 24 stycznia 2024 r.
godz. 18.00 koncert Izabeli Rzeszowskiej „Ejli, Ejli” (WDK Rzeszów)
godz. 19.30 Wykład siostry dr Katarzyny Kowalskiej, „Czy dialog chrześcijańsko-żydowski jest dzisiaj potrzebny?” , prowadzenie ks. dr Paweł Batory (Instytut Teologiczno-Pastoralny, Rzeszów ul. Witolda 11 A).
- Czwartek, 25 stycznia 2024 r.
godz. 8.30 wykład Zenona Fajgera – IPN Rzeszów, „Zagłada Żydów polskich w czasie II wojny światowej” (WiMBP Filia Nr 7 ul. Osmeckiego 51 35-506 Rzeszów).
godz. 11.00 uczczenie Ofiar Holocaustu, modlitwa z udziałem rabina Shalom Ber Stamblera – Chabad Lubawicz w Warszawie (Nowy cmentarz żydowski, al. Rejtana, wejście od ulicy Dołowej).
godz. 12.30 – 14.00 konferencja: „Holokaust i po Holokauście z lokalnej perspektywy”. Prowadzący: dr hab. Wacław Wierzbieniec, prof. UR, kierownik Pracowni i Kultury Żydów Instytut Historii UR (Budynek Główny Uniwersytetu Rzeszowskiego, al. Rejtana 16 C, Instytut Historii, p. 2, s. 238), Mariola Świętoń „Wielopole Skrzyńskie-Zagłada Żydów i ich kulturowe dziedzictwo po Zagładzie”, Gabriela Zaglaniczna „Tarnów, zagłada Żydów ich kulturowe dziedzictwo po Zagładzie”, Damian Gudin „Przemyśl, zagłada Żydów ich kulturowe dziedzictwo po Zagładzie”, Wojciech Dyrkacz „Kańczuga, zagłada Żydów ich kulturowe dziedzictwo po Zagładzie”, Rachela Halpern „Doświadczenia rodziny Halpern w okresie Zagłady i po jej zakończeniu”, Jeffrey Cymbler „Doświadczenia rodziny Cymbler w okresie Zagłady i po jej zakończeniu”,
godz. 17 dr Anna Stróż-Pawłowska „Wyobrazić niewyobrażalne. Motyw Holokaustu w sztuce”, wykład otwarty (BWA, Rzeszów),
godz. 19.00 modlitwa za Ofiary Holokaustu, połączona z odczytywaniem nazwisk Polaków z Podkarpacia zamordowanych za pomoc niesioną Żydom oraz Żydów, którzy ponieśli śmierć wraz z nimi (kościół farny pw. św. Wojciecha i Stanisława w Rzeszowie, pl. Farny).
- Poniedziałek 15 stycznia – piątek, 26 stycznia 2024 r.
wystawa towarzysząca XVI Obchodom Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu na Podkarpaciu poświęcona błogosławionej Rodzinie Ulmów (Hol Główny budynku UR al. Rejtana 16 C).
SANOK.
- Środa, 24 stycznia 2024 r.
godz. 10 – 11 Katarzyna Krowiak – Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Wycinanka żydowska – warsztaty edukacyjne dla młodzieży,
godz. 11.00 – 12.00 zwiedzanie z przewodnikiem obiektów kultury żydowskiej (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, ul. Rybickiego 3, Sanok).
- Czwartek, 25 stycznia 2024 r.
godz. 10.30 – 13.00 sesja „Przed Zagładą było życie” (Zespół Szkół nr 1, ul. Jana III Sobieskiego 23, Sanok), Renata Gromek – Dyrektor Zespołu Szkół nr 1 w Sanoku Oficjalne rozpoczęcie, dr Joanna Potaczek – Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, Zespół Szkół nr 1 w Sanoku, przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku „Wprowadzenie do historii obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu”,
otwarcie wystawy „Sanok w twórczości Kalmana Segala i na obrazach Leona Getza”, przygotowanej przez dr Anitę Wolanin Zespół Szkół nr 1 w Sanoku i młodzież z ZS 1 w Sanoku,
prelekcja „Przed Zagładą było życie. Żydzi na ziemi sanockiej: religia i obyczaje”, dr Joanna Potaczek, dr Adam Rossmanith – ZS nr 1 w Sanoku, „Edukacyjny szabat żydowski”’
program słowno-muzyczny, wykonany przez młodzież pod opieką Joanny Albigowskiej – ZS nr 1 w Sanoku),
otwarcie wystawy „Dzielnica Argentyna”, Ewy Michałowicz-Smarzewskiej przedstawiającej prace dotyczące nieistniejących dziś miejsc, w których kiedyś żyli Żydzi.
- Piątek, 26 stycznia
godz. 10.00 uczczenie ofiar Holokaustu – sanockich Żydów zamordowanych podczas II wojny światowej (Cmentarz żydowski w Sanoku, róg ulicy Kiczury i Głogowej), dr Joanna Potaczek, „Historia Zagłady Żydów sanockich i ich mordu na cmentarzu żydowskim w Sanoku”, modlitwa za ofiary Holokaustu, odczytanie imion i nazwisk zamordowanych tam Żydów, złożenie kamieni pamięci z imionami i nazwiskami zamordowanych na tym cmentarzu Żydów, akcent słowno-muzyczny, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.
TURZE POLE.
- Sobota, 20 stycznia 2024 r.
godz. 18.00 msza św. w intencji zamordowanych rodzin żydowskich w Turzym Polu i Haczowie w czasie Holokaustu (Kościół rzymskokatolicki pw. Miłosierdzia Bożego w Turzym Polu).
- Niedziela, 21 stycznia 2024 r.
godz. 8.00 msza św. w intencji śp. Doroty Wojtuń z domu Tabisz, która przechowywała rodzinę żydowską w Haczowie w czasie wojny, za co oddała życie (Kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Turzym Polu).
