Rak jądra reprezentuje 1 proc. wszystkich męskich nowotworów. W większości przypadków nowotwór ten wywodzi się z komórek zarodkowych jądra. Szczyt zapadalności na nowotwory jądra przypada na trzecią oraz czwartą dekadę życia, z tego powodu nowotwór staje się dużym obciążeniem psychicznym dla młodych mężczyzn borykających się z tą chorobą.
MEDYCZNE SPOTKANIA SUPER NOWOŚCI
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia raka jądra należy historia niezstąpionego jądra (wnętrostwo), niepłodność, rodzinna historia występowania nowotworów jądra oraz historia guza jądra w drugim jądrze.
Nowotwory jądra mogą przyjąć postać nasieniaków oraz nienasieniaków. Są to dwa, najczęściej występujące typy nowotworów, do których dobiera się celowane oraz spersonalizowane leczenie. Nasieniaki dotyczą zwykle mężczyzn między 25. a 45. rokiem życia, a nienasieniaki występują najczęściej w wieku 15-30 lat.
Wcześnie wykryte nowotwory jądra mają dobre rokowania
Nowotwory jądra wykryte oraz leczone odpowiednio wcześnie rokują bardzo dobrze, powyżej 90 proc. pacjentów w korzystnych grupach ryzyka zostanie skutecznie wyleczonych.
Niestety w przypadku późnego rozpoznania oraz znacznego odstępu czasu od wykrycia przez pacjenta zmiany do wdrożenia leczenia, ryzyko poważnie wzrasta. W przypadku nowotworów jądra kluczowe znaczenie ma samobadanie wykonywane przez pacjentów oraz odpowiednio wczesne zgłoszenie się do lekarza urologa.
- PRZECZYTAJ TEŻ: Opaski, które ratują życie. Dostaną je seniorzy z Rzeszowa
Zachęcamy pacjentów do pilnych wizyt kontrolnych w przypadku wykrycia podejrzanych zmian guzowatych jądra, tylko wczesne wykrycie oraz leczenie jest w stanie zapewnić sukces terapeutyczny.
Rak jądra rzadko boli
Najczęściej spotykanym objawem jest bezbolesne powiększenie części lub całego jądra (jednostronne i stopniowe). Powiększone jądro jest twarde, wyraźnie cięższe i niebolesne. Jedynie u 25 proc. chorych w chwili rozpoznania występują objawy stanu zapalnego lub bolesność.
Warto wiedzieć
*Każdy mężczyzna powinien badać jądra i w razie stwierdzenia, według niego nieprawidłowości, zgłosić się do urologa. Najczęściej prawidłowe jądra różnią się wielkością oraz jedno z jąder jest umiejscowione niżej – szczególnie lewe.
*Usunięcie jednego jądra nie wpływa istotnie na płodność mężczyzny. Drugie jądro potrafi wyprodukować wystarczającą do zapłodnienia ilość plemników. Mężczyzna po operacji raka jądra może normalnie współżyć, a jedynym widocznym skutkiem zabiegu jest brak jądra. W przypadku wyrażenia chęci przez mężczyznę istnieje możliwość wszczepienia protezy jądra.
Jakub Kempisty: rak kończy się usunięciem jądra
Gościem spotkania jest lek. Jakub Kempisty, specjalista urologii z Kliniki Urologii i Urologii Onkologicznej w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Rzeszowie.
– Jak diagnozuje się raka jądra?
– Diagnostyka chorych z podejrzeniem nowotworu jądra powinna obejmować: badanie podmiotowe i przedmiotowe z oceną obwodowych węzłów chłonnych (w tym nadobojczykowych), badania biochemiczne (w tym stężenia markerów nowotworowych) oraz ultrasonografię (USG) moszny.
Celem adekwatnej oceny zaawansowania klinicznego wykonuje się również badania tomografii komputerowej jamy brzusznej oraz klatki piersiowej, scyntygrafię kości oraz diagnostykę obrazową ośrodkowego układu nerwowego wykonuje się jedynie w przypadku wskazań klinicznych. Badanie pozytonowej tomografii komputerowej (PET-KT) odgrywa istotną rolę w diagnostyce zmian przetrwałych po chemioterapii (CTH) przede wszystkim u chorych na nasieniaki.
Ostateczne rozpoznanie opiera się na badaniu histologicznym preparatu uzyskanego na drodze orchiektomii (usunięciu jądra) z dostępu pachwinowego – niezbędne jest badanie patomorfologiczne każdego usuniętego jądra (także u chorych bez podejrzenia nowotworu). Ocena patomorfologiczna materiału uzyskanego w wyniku biopsji jest dopuszczalna wyłącznie w przypadku pozagonadalnej lokalizacji nowotworów zarodkowych.
– W jaki sposób rak jądra jest leczony?
– Po pełnej diagnostyce wstępnej, pacjent zostaje skierowany do leczenia operacyjnego pod postacią radykalnego usunięcia jądra. Leczenie radykalne jest jedynym rekomendowanym sposobem postępowania w przypadku nowotworu jądra z zachowaną czynnością oraz obecnością drugiego jądra. Przed leczeniem operacyjnym lekarz urolog zaproponuje pacjentowi bankowanie nasienia. Po operacji, jądro wraz z guzem zostaje przekazane do badania histopatologicznego.
W zależności od wyniku badania oraz czynników rokowniczych pacjent może zostać zakwalifikowany do grupy wymagającej tylko i wyłącznie obserwacji lub do grupy wymagającej leczenia dodatkowego. Współczesne metody leczenia raka jądra są niezwykle skuteczne i zapewniają często wieloletnie przeżycia bez nawrotu choroby. Skuteczność leczenia zależy przede wszystkim od od wczesnego rozpoznania.
– Czy rak jądra daje przerzuty? Gdzie najczęściej?
– Nowotwory jądra rozprzestrzeniają się naczyniami limfatycznymi lub krwionośnymi. Przerzuty szerzące się za pośrednictwem naczyń limfatycznych powrózka nasiennego w pierwszej kolejności umiejscawiają się w węzłach zaotrzewnowych. Zajęcie węzłów chłonnych po stronie przeciwnej dotyczy około 15 proc. chorych.
W dalszej kolejności może dojść do zajęcia węzłów chłonnych śródpiersiowych oraz nadobojczykowych. Stąd też zawsze koniecznym jest badanie tych węzłów u pacjentów z podejrzeniem nowotworu jądra. Przerzuty drogą krwionośną w są rzadkie, częściej występują w nienasieniakach. Przerzuty odległe nowotworów jąder najczęściej pojawiają się w płucach. Choć mogą również umiejscowić się w obrębie kości, wątroby, śledziony, mózgu, nerek, nadnerczy i przewodu pokarmowego.
