Rak jajnika nazywany jest potocznie cichym zabójcą. W skali świata, jest trzecim pod względem częstości występowania nowotworem narządów rodnych kobiety. Co trzeba o nim wiedzieć.
Światowe raporty epidemiologiczne w przypadku raka jajnika wskazują niewielki spadek zachorowań. W Polsce od dekady zachorowalność utrzymuje się na stałym poziomie. Pomimo dużych wysiłków zmierzających do wczesnego wykrycia choroby, rak jajnika stanowi trudny problem w ginekologii onkologicznej. Objawy raka jajnika najczęściej mają charakter nieswoisty i są bardzo słabo wyraźne. Rokowania zależą przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby, w którym została wykryta.
Najwięcej zachorowań przypada pomiędzy 50. a 65. rokiem życia, a większość przypadków odnotowuje się w krajach wysoko rozwiniętych.
Rak jajnika jest chorobą nie tylko samych jajników. W większości przypadków obserwuje się tzw. rozsiew otrzewnowy, czyli obecność guzów na innych narządach jamy brzusznej. Złe wyniki leczenia są spowodowane tym, że nowotwór bardzo wcześnie rozprzestrzenia się po całej jamie brzusznej. Zajmuje otrzewną, jelita, wątrobę, śledzionę i inne tkanki. Dodatkowo bardzo często daje on przerzuty drogą limfatyczną do węzłów chłonnych.
Istnieją dwa typy raka jajnika. Różnią się podłożem molekularnym, typem wzrostu i rokowaniem.
Rak jajnika. Objawy niecharakterystyczne
Zazwyczaj objawy raka jajnika są niecharakterystyczne. Nowotwór ten rozwija się w organizmie w sposób utajony.
Mogą wystąpić:
- powiększenie obwodu brzucha,
- uczucie pełności po jedzeniu lub trudności z jedzeniem,
- wzdęcia,
- nerwobóle ud,
- uczucie ciężkości lub ucisku,
- uczucie parcia na mocz i częstomocz,
- krwawienie z dróg rodnych,
- brak łaknienia,
- wyniszczenie nowotworowe organizmu,
- ból w nadbrzuszu i podbrzuszu.
Im później rak jajnika zostanie wykryty, tym gorzej
Rokowania zależą od wielu czynników. Od stopnia zaawansowania choroby, typu histologicznego guza, wieku pacjentki, stanu ogólnego chorej, zakresu przeprowadzonego leczenia operacyjnego, terapii uzupełniającej.
Rokowania raka jajnika pogarszają się wraz ze stopniem zaawansowania raka. Wczesne wykrycie raka jajnika w I i II stadium choroby pozwala wyleczyć 80 proc. kobiet. Stopnie III i IV zmniejszają szansę na przeżycie 5-letnie do 30–50 proc.
- ZOBACZ TAKŻE: Biorezonans „wyleczy” i pasożyta, i raka. Prof. Wiśniewska: to powinno być przestępstwo!
Profilaktyka polega na:
- profilaktycznym usunięciu jajników i jajowodów u nosicielek mutacji BRCA 1 i 2 po zakończeniu rozrodu,
- usunięciu jajowodów przy operacji usunięcia macicy,
- stosowaniu antykoncepcji hormonalnej,
- aktywności fizycznej oraz zdrowej i zbilansowanej diecie.
Profilaktyką jest także ciąża i karmienie piersią.
Warto wiedzieć:
- Predyspozycje genetyczne są jednym z głównych czynników wpływających na zachorowanie na raka jajnika. Są nimi głównie dwie mutacje genetyczne – w genie BRCA1 i BRCA2.
- Ryzyko rozwoju raka jajnika dla nosicielek mutacji BRCA1 wynosi około 44 proc., a u nosicielek mutacji BRCA2 około 17 proc.
- Nosiciele mutacji oraz jego rodzina powinni być pod opieką poradni genetycznej, onkologicznej oraz ginekologicznej
Dr Tomasz Kluz: każdy guz powinien wzbudzić czujność onkologiczną
Gościem Super Nowości jest prof. dr hab. n. med. Tomasz Kluz, specjalista ginekologii i położnictwa oraz specjalista ginekologii onkologicznej, kierownik Kliniki Ginekologii, Ginekologii Onkologicznej i Położnictwa w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Rzeszowie, konsultant wojewódzki do spraw ginekologii onkologicznej.
Jak diagnozuje się i wykrywa raka jajnika?
Potencjalne objawy raka jajnika powinny skłonić do wizyty u lekarza, który zleci odpowiednie badania. Przy podejrzanych objawach mogących sugerować guza jajnika należy wykonać: badanie ginekologiczne dwuręczne poprzez pochwę i przez odbytnicę, badanie ultrasonograficzne narządu rodnego, tomografię komputerową, punkcję jamy otrzewnowej z pobraniem płynu do badania cytologicznego (w przypadku wodobrzusza), ocenę stężenia markerów raka jajnika we krwi. Obecnie są nimi CA-125 (podwyższone u ok 80 proc.) i HE-4. Oceniać je można łącznie, jako tzw. algorytm ROMA, co zwiększa precyzję badania. Należy jednak zauważyć, że duży odsetek wczesnych raków jajnika nie powoduje zwiększenia stężeń markerów.
Dodatkowo w przypadku podejrzenia guzów zarodkowych ocenia się poziomy AFP, HCG, LDH. Interpretację zwiększonego stężenia markerów powinien zawsze przeprowadzić lekarz specjalista, ponieważ na ich stężenie w surowicy krwi wpływa również wiele innych chorób, a także faza cyklu.
Czy można się ustrzec?
Jak dotąd nie udowodniono skuteczności badań profilaktycznych w celu wykrycia raka jajnika. Jednak to regularne wizyty u ginekologa oraz USG przezpochwowe pomagają rozpoznać wczesne stadium nowotworu. Na pewno każdy guz powinien wzbudzić czujność onkologiczną i być traktowany jako potencjalnie złośliwy.
Zwiększone ryzyko zachorowań występuje u kobiet:
- które nigdy nie były w ciąży,
- u których wcześnie wystąpiła pierwsza miesiączka (12 lat lub wcześniej), lub późno wystąpiła menopauza (52 lata lub później),
- u których w rodzinie występował rak jajnika, piersi lub trzonu macicy, zwłaszcza, jeśli osoba odziedziczyła mutację BRCA1 lub BRCA2,
- w rodzinie występowało zaburzenie genetyczne – zespół Lyncha, z rozpoznaną endometriozą.
Jak leczy się raka jajnika?
Leczenie to: zabieg operacyjny, podczas którego usuwa się maksymalną ilość tkanki nowotworowej, czyli tzw. cytoredukcja; chemioterapia, zwykle podaje się po operacji. U niektórych pacjentek jednak konieczna jest chemioterapia jeszcze przed operacją. Terapia celowana inhibitorami PARP oraz lekami antyangiogennymi – polega na niszczeniu komórek nowotworowych przez zablokowanie konkretnych mechanizmów w komórce. Leczenie hormonalne – jest częścią leczenia wspomagającego i ma na celu spowolnienie rozwoju nowotworu oraz poprawę jakości życia. Z kolei radioterapia – ma ograniczone znaczenie w leczeniu raka jajnika.
_____
POLECAMY: Udar mózgu zabija rocznie 20 tys. osób. Jakie są jego objawy
